Trung tâm phân tích chứng khoán SSI (SSI Research) vừa có báo cáo về chính sách tiền tệ của các nước trên thế giới và tại Việt Nam.
Theo SSI, đại dịch Covid-19 là tác nhân khởi động một giai đoạn nới lỏng tiền tệ mạnh nhất trong lịch sử của các Ngân hàng Trung ương (NHTW) trên quy mô toàn cầu. Cùng với giảm sâu lãi suất điều hành, các NHTW cũng mở rộng bảng cân đối kế toán, bơm một lượng tiền lớn vào thị trường để vực dậy nền kinh tế. Tốc độ tăng cung tiền M2 của Mỹ, Trung Quốc, Nhật Bản, EU đều tăng vọt từ tháng 3/2020.
Hiện tại, Cục dự trữ Liên bang Mỹ (FED), Ngân hàng Trung ương Nhật Bản (BOJ), Ngân hàng Trung ương Châu Âu (ECB) và hầu hết các NHTW khác đều giữ quan điểm duy trì nới lỏng tiền tệ. Tuy nhiên, triển vọng phục hồi kinh tế tích cực khi tiến trình tiêm vắc xin đang được đẩy mạnh cùng với áp lực về lạm phát đã đẩy lo ngại về bình thường hóa chính sách tiền tệ sớm hơn dự kiến của các NHTW.
Áp lực lạm phát đã là hiện thực tại các nước có nền kinh tế yếu và buộc các nước này phải nâng lãi suất điều hành trong quý 1/2021 như Nga, Braxin,Thổ Nhĩ Kỳ, các nước Châu Phi… Cung tiền tại cuối quý 1/2021 của các nước lớn vẫn tăng so với cuối năm nhưng tốc độ tăng có phần chậm lại. Trong thời gian tới, các động thái của các NHTW lớn (FED, BOJ, ECB, PBOC) sẽ mang tính dẫn dắt với xu hướng chính sách tiền tệ toàn cầu.
Tại khu vực ASEAN, các NHTW các nước Thái Lan, Singapore, Indonesia, Malaysia… đều tăng tốc độ mở rộng cung tiền rất mạnh kể từ tháng 3/2020 đến nay nhưng Ngân hàng Nhà nước Việt Nam (NHNN) vẫn duy trì tốc độ tăng cung tiền M2 ổn định ở quanh mức 13%-14% so với cùng kỳ năm trước, phù hợp với mức tăng trưởng tín dụng.
Để đối phó với dịch bệnh, NHNN đã có 3 lần cắt giảm lãi suất điều hành và trần lãi suất cho vay, tiền gửi ngắn hạn trong năm 2020 nhưng không bơm tiền thêm trên thị trường mở. Lượng tiền bơm ra thị trường trong năm 2020 chủ yếu thông qua giao dịch mua vào ngoại tệ để gia tăng dự trữ ngoại hối. Sang năm 2021, giao dịch ngoại tệ với NHNN chuyển sang mua kỳ hạn và có thể hủy ngang.
Tính từ đầu năm đến nay, lượng tiền bơm ròng qua thị trường mở và kênh ngoại tệ đều bằng 0. Có thể thấy việc chính sách tiền tệ của Việt Nam vẫn rất thận trọng và mang tính chất ổn định cao. Về lạm phát, CPI tháng 3 giảm 0,27% so với tháng trước và có nghĩa là CPI bình quân chỉ tăng 0,29% so với cùng kỳ năm ngoái (mức thấp nhất trong 20 năm theo tính toán của Tổng cục Thống kê). Lạm phát cơ bản cũng giảm 0,12% so với tháng trước và lạm phát tổng thể chỉ tăng 0,67% theo năm.
Chuyên gia của SSI ước tính CPI cuối năm 2021 có thể tăng 4,07% so với cuối năm 2020 nhưng mức CPI trung bình cả năm 2021 sẽ chỉ tăng 2,89% so với năm trước, là mức chưa đáng lo ngại. Gần đây, NHNN cũng đã giao chỉ tiêu tăng trưởng tín dụng cả năm 2021, trong đó các ngân hàng thương mại nhà nước là từ 6,5-7,5% (ngoại trừ Vietcombank là 10,5%), các ngân hàng TMCP từ 8-12%.
Hạn mức tăng trưởng tín dụng 2021 bình quân của các NHTM trong phạm vi nghiên cứu của SSI là 9%, thấp hơn mức bình quân 10% trong đợt giao hạn mức đợt đầu của năm 2020. Thông thường, NHNN sẽ có các đợt điều chỉnh hạn mức tín dụng cho các NHTM trong năm và mức giao hiện tại được đánh giá là phù hợp với mục tiêu tăng trưởng tín dụng cả năm 2021 là 12% – thấp hơn mục tiêu tăng trưởng tín dụng đặt ra đầu năm 2020 là 14%.
Trên thị trường liên ngân hàng, không tính đợt biến động ngắn mang tính chất mùa vụ trước và sau Tết Nguyên đán, mặt bằng lãi suất liên ngân hàng duy trì ở vùng 0,2-0,3%/năm với kỳ hạn qua đêm trong suốt 9 tháng qua. Hiện nguồn cung trên liên ngân hàng vẫn rất dồi dào, lãi suất trên liên ngân hàng dự kiến sẽ tiếp tục đi ngang ở vùng thấp.
SSI cho rằng, diễn biến trong nước vẫn thuận lợi để NHNN điều hành chính sách tiền tệ hướng tới mục tiêu ổn định mặt bằng lãi suất huy động và cho vay ở mức thấp hiện tại.
