Hệ thống của HoSE sử dụng hiện nay được xây dựng dựa trên sự giúp đỡ của Sở giao dịch chứng khoán Thái Lan từ hơn 20 năm trước. Tuy nhiên, thanh khoản tăng đột biến từ cuối năm 2020 đến nay, vượt quá khả năng xử lý của hệ thống, dẫn tới tình trạng nghẽn.
Hiện tại nếu nói một giải pháp chung cho thị trường cũng rất khó, ông Dương Dũng Triều – Chủ tịch Hội đồng thành viên Công ty Hệ thống thông tin FPT chia sẻ. Phương án được ủng hộ là khuyến khích các doanh nghiệp chuyển cổ phiếu giao dịch từ HoSE sang HNX, nhưng muốn thực hiện cũng phải mất nhiều tuần bởi việc này sẽ cần đại hội đồng cổ đông phê duyệt rồi mới triển khai.
“Chúng tôi vẫn cùng với HoSE tìm giải pháp khả thi trong ngắn hạn nhưng các phương án giải quyết hết nghẽn ngay trong phạm vi tính bằng tuần hay thậm chí 1-2 tháng đều không khả thi“, ông Triều nói.
Sau khi thảo luận với Bộ Tài chính, Ủy ban chứng khoán và HoSE, các bên được biết đã thống nhất phương án sẽ lấy phần mềm từ HNX để cài sang HoSE và chỉnh sửa lại cho phù hợp.
Theo đại diện FPT, thực hiện điều này có ba công việc chính:
Thứ nhất, cần sửa phần mềm giao dịch chứng khoán của HNX cho phù hợp với quy trình, phương thức giao dịch của HoSE. FPT đã khảo sát và lên danh sách các điểm khác biệt về phương thức giao dịch của hai hệ thống. Việc chỉnh sửa này chúng tôi gần như đã chủ động hoàn thành.
Thứ hai, viết lại hệ thống giao tiếp với các công ty chứng khoán cho hệ thống mới. Các công ty chứng khoán đang có hai đường nối vào HNX và HoSE, hai phương thức này áp dụng những chuẩn khác nhau. Dự kiến việc này được thực hiện trong một tháng và sau đó có thể bắt đầu kiểm thử với các công ty chứng khoán về việc kết nối vào hệ thống mới.
Thứ ba, là hệ thống HoSE khi hoạt động phải tích hợp rất nhiều phần mềm từ các đơn vị khác như hệ thống Ủy ban chứng khoán, Trung tâm lưu ký chứng khoán, hệ thống quản lý nội bộ, các đơn vị công bố thông tin… Phần này chúng tôi đã bắt đầu khảo sát và sẽ sửa phần đẩy dữ liệu từ hệ thống của HNX.
Với mỗi hệ thống mới, rủi ro lớn nhất là việc kiểm thử có xảy ra lỗi hay không và đặc biệt với các giao dịch chứng khoán sẽ yêu cầu kiểm tra nhiều vòng để chắc chắn hệ thống sẽ vận hành trơn tru khi đưa vào sử dụng.
Trong đó, việc sửa hệ thống HNX cho tương thích với HoSE từ phía FPT đã thực hiện gần xong, trong hai tuần tới sẽ chạy thử nội bộ các thuật toán trên hệ thống này – từ đó có cơ sở báo cáo phương án rõ hơn cho các bên liên quan.
Tiếp đó, sau khi viết lại hệ thống giao tiếp với các công ty chứng khoán và tích hợp, các bên sẽ lại kiểm thử tiếp. Dự kiến việc kiểm tra ban đầu có thể với 5 công ty chứng khoán, rồi nâng lên 10 và sau đó là toàn bộ các công ty chứng khoán. Kiểm tra sẽ được thực hiện với tốc độ xử lý, số lượng lệnh xử lý và vấn đề bảo mật.
“Về mặt công nghệ và kỹ thuật thì chúng tôi tin tưởng sẽ xử lý được trong khoảng 3 tháng. Tuy nhiên, mọi phương án đều phải tính tới các trường hợp rủi ro và vẫn còn nhiều vấn đề không phụ thuộc vào chúng tôi, như việc thu xếp kinh phí, việc xử lý lỗi phát sinh trong quá trình kiểm thử“, ông Triều nói.
Ngoài vấn đề về hệ thống, một bài toán khác đặt ra là kinh phí cho dự án. Vì phải xây dựng một hệ thống mới nên cần mua phần cứng. Dự kiến cuối tuần này sau khi thống nhất với các cơ quan chức năng, FPT sẽ chốt được cấu hình phần cứng để mua thêm và ra được con số tổng chi phí cho lần khắc phục này.
