Mới đây, nhằm tăng cường công tác quản lý thu ngân sách trên địa bàn TP, Cục thuế Tp.HCM đã có tờ trình gửi UBND TP về kế hoạch thu thuế một số lĩnh vực như: thương mại điện tử; tư vấn, thiết kế xây dựng, Ngân hàng, y tế, BĐS …
Đối với lĩnh vực BĐS, sẽ thu thuế đối với hoạt động cho thuê căn hộ, nhà ở tại các chung cư, cao ốc văn phòng, mặt bằng kinh doanh tại chung cư. Cá nhân, tổ chức trực tiếp kinh doanh, cung cấp dịch vụ trong khu vực chung cư; cá nhân, tổ chức cho thuê văn phòng. Một số dự án chung cư tại Q.11, Tp.HCM đã được đưa vào thí điểm cho vấn đề thu thuế này.
Một số chuyên gia trong ngành đã đưa ra ý kiến xung quanh câu chuyện này. Theo ông Nguyễn Hoàng, Giám đốc bộ phận R&D DKRA Vietnam, chỉ riêng góc độ thị trường và khả năng triển khai thực tế vấn đề này đã thấy sự phức tạp và rối.
Một số vấn đề đặt ra cho đề xuất này là, mức thuế sẽ áp dụng như thế nào, với các loại nhà và diện tích khác nhau, giá trị thuê khác nhau thì thuế có khác nhau hay không. Những người ở một nửa căn hộ (còn một nửa cho thuê) thì có đánh thuế hay không và nếu có thì tính ra sao?
Ở góc độ thu nhập của người cho thuê, ông Hoàng cho rằng, chắc chắn người cho thuê sẽ bị ảnh hưởng thu nhập khi bị thu thuế. Khi đó, họ sẽ tăng giá thuê để bù đắp tiền thuế. Chưa kể, sự hợp tác của BQT chung cư với cơ quan thuế như thế nào, những vấn đề gian lận hoặc lách luật chắc chắn sẽ phát sinh từ việc này…, chẳng hạn, có thể xảy ra việc lách luật vấn đề đánh thuế cho thuê hoặc BĐS thứ 2, sẽ có việc tách riêng người đứng tên (dù là vợ chồng, nhằm từ chối quyền lợi trách nhiệm)…
Cũng theo ông Hoàng, việc đánh thuế cho thuê có làm giảm bớt nhu cầu đầu tư căn hộ với mục đích cho thuê hay không cũng là vấn đề đặt ra với thị trường BĐS.
Chia sẻ về vấn đề này trên báo chí mới đây, Luật sư Nguyễn Đức Nghĩa, Tổng Giám đốc Công ty Luật Việt Tín Nghĩa quan điểm, chẳng hạn, một doanh nghiệp chuyên hoạt động trong lĩnh vực nhà, tòa nhà văn phòng cho thuê cho rằng nếu áp dụng việc đánh thuê vào các căn hộ, nhà cá nhân sẽ ảnh hưởng lớn đến hoạt động này trong tương lai. Bởi lâu nay người cho thuê luôn xem đó là khoản đầu tư đã bị đóng nhiều thứ chi phí, nguồn thu cũng không quá lớn, chỉ xem như một phần tiết kiệm. Nếu phải đóng thuế thì buộc họ sẽ tăng giá thuê để bù vào. Đặc biệt, người phải chịu thuế nặng nề nhất đó là những người đầu tư các tòa nhà lớn để cho thuê văn phòng, căn hộ dịch vụ… Bởi doanh thu loại hình cho thuê này thường trên 100 triệu đồng/năm. Nếu tính thuế 10%/năm trên tổng nguồn thu, chắc chắn con số mà những người đầu tư vào nhà cho thuê phải đóng sẽ rất lớn
Từ đó, có thể phát sinh đến việc họ tìm cách “lách luật”, khiến nhà nước không thu được thuế.
Ngoài ra, có một số căn hộ cho thuê được tạo lập từ việc góp vốn của nhiều cá nhân và lợi nhuận chia theo tỉ lệ vốn góp. Từ đó, thu nhập của một cá nhân chưa tới mức chịu thuế. Tuy nhiên, Thông tư số 92/2015/TT- BTC chỉ xác định đối tượng nộp thuế cho 1 người đại diện duy nhất trong năm tính thuế. Do đó, doanh thu cho thuê căn hộ được tính cho người đại diện mà không chia sẻ cho các đồng sở hữu khác. Thế nên, khi kế hoạch của thí điểm thu thuế căn hộ của Cục Thuế TP trở thành hiện thực, người cho thuê căn hộ có thể sẽ rất băn khoăn. Bởi lẽ, hầu hết họ cho rằng việc nộp thuế cần khấu trừ chi phí lãi vay tạo lập tài sản hoặc giảm trừ chi phí bảo trì, bảo dưỡng, hoa hồng môi giới…
Theo LS Nghĩa, vấn đề đặt ra cần xác định về doanh thu tính thuế trong vòng 1 năm của cá nhân cho thuê căn hộ chứ không phải là doanh thu cho thuê của một tài sản. Nếu một cá nhân cho thuê nhiều căn hộ thì doanh thu tính thuế phải là tổng doanh thu cho thuê các căn hộ cộng lại trong một năm. Từ đó, cơ quan thuế xác định nghĩa vụ kê khai, nộp thuế của cá nhân đó. Đồng thời, cần tăng cường công tác tuyên truyền để cộng đồng người cho thuê và người thuê hiểu rõ quyền và nghĩa vụ thuế của mình. Từ đó, họ hỗ trợ cơ quan thuế thực hiện tốt công tác quản lý thuế trên địa bàn.
Một số chuyên gia khác cho rằng, nhà ở là nhu cầu thiết yếu, người dân còn khó khăn thì cần chính sách phải hài hòa để không đẩy khó cho người yếu thế. Mức thuế thu nhập cá nhân là 5% và giá trị gia tăng 5% với doanh thu cho thuê nhà, cần giảm xuống một nửa, sau này tùy tình hình có thể nâng lên. Ngưỡng nộp thuế theo doanh thu cho thuê 100 triệu đồng/năm, theo một chuyên gia trong ngành, cần nâng lên 120 triệu đồng, vì tiền thuế thường sẽ được cộng vào giá thuê.
Một số người có căn hộ cho thuê thì đề xuất cơ quan thuế cần nghiên cứu mức thuế hợp lý để khuyến khích người có căn hộ cho thuê kê khai thuế, nếu cơ quan thế tính 10% trên tổng doanh thu là không ổn vì có nhiều NĐT vay ngân hàng để mua căn hô cho thuê cộng tiền thuế thì lợi nhuận thuê là trắng tay nếu bị đánh thuế.
