Mới đây nhất, TS.BS Nguyễn Trọng Hưng – Trưởng khoa Khám Tư vấn Dinh dưỡng người lớn, Viện Dinh dưỡng Quốc gia – tiếp nhận một nam thanh niên bị béo phì, cân nặng vượt chuẩn của WHO hơn 50kg.
Bệnh nhân N.Q.H. (20 tuổi, ở Hà Nội) có chiều cao 1,63m nhưng nặng 114kg. Xét theo tuổi và chiều cao của H, cân nặng hợp lý chỉ dừng lại ở khoảng 60kg.
Qua khai thác tiền sử gia đình, bác sĩ Hưng cho biết gia đình H không ai bị béo phì. Theo chia sẻ của bệnh nhân, khi còn đi học, H ăn rất nhiều đồ ăn vặt, nhiều cơm (4 bát/ bữa), nhiều thịt và thích ăn uống đồ ngọt, đặc biệt là trà sữa, cũng như các loại đồ ăn nhanh như gà rán, pizza…
Khi ở tuổi 20, H thấy mệt mỏi, việc di chuyển khó ăn, mất tập trung, suy giảm trí nhớ nên đã đi khám.
Kết quả xét nghiệm cho thấy H bị rối loạn mỡ máu, rối loạn chuyển hóa glucose sớm, đo mật độ xương nguy cơ cao loãng xương. Bệnh nhân nếu không thay đổi lối sống để giảm cân thì sẽ đối diện nhiều nguy cơ với sức khỏe như bệnh tim mạch, đái tháo đường, xương khớp…
Bệnh nhân thừa cân béo phì, ảnh bác sĩ cung cấp.
Một trường hợp khác là bé trai 11 tuổi cao 1,64m nhưng có cân nặng tới 87kg (theo chuẩn cân nặng thì chỉ khoảng 52kg). Điều đáng nói là bé trai này cũng thường xuyên ăn đồ ăn nhanh, uống nước có ga, không ăn rau, lười vận động… Khi tiến hành xét nghiệm, bé trai này dù mới 11 tuổi nhưng đã xuất hiện tình trạng rối loạn mỡ máu.
Theo số liệu từ Viện Dinh dưỡng quốc gia năm 2010, tỷ lệ thừa cân béo phì ở trẻ dưới 5 tuổi là 5,6%, tỷ lệ ở trẻ 5-19 tuổi là 8,5%. Hiện tỷ lệ này ở 2 nhóm tuổi trên lần lượt là 7,4% và 19%.
Kết quả điều tra dinh dưỡng mới nhất năm 2020 (do Viện Dinh dưỡng quốc gia tiến hành) cho thấy, hiện nay ở các thành phố lớn như Hà Nội, TP HCM, Hải Phòng, Đà Nẵng… tỷ lệ trẻ béo phì cao hơn vùng nông thôn.
Vấn đề lo ngại nhất hiện nay là tuổi của người thừa cân béo phì ngày càng trẻ, tỷ lệ béo phì mức độ nặng cũng ngày càng tăng. Nguyên nhân chính của thừa cân, béo phì là cơ thể được cung cấp năng lượng quá nhiều so với nhu cầu, gây mất cân bằng giữa năng lượng ăn vào và năng lượng tiêu hao.
TS.BS Nguyễn Trọng Hưng cảnh báo: “Hiện nay lượng tiêu thụ thịt của người Việt Nam đang gấp đôi so với khuyến cáo của WHO: 134 gram/ngày (WHO khuyến nghị 50-80 gram), trong khi lượng rau quả lại tiêu thụ ít hơn khuyến cáo (ít hơn 400gram/ngày).
Người béo phì nguy cơ bệnh tật cao hơn người bình thường, đặc biệt là với các bệnh tiểu đường, tim mạch, xương khớp, các bệnh lý đường tiêu hóa, suy giảm trí nhớ, không tập trung…
Theo bác sĩ Hưng, để kiểm soát thừa cân phải kiểm soát được chế độ ăn hợp lý, không dư thừa quá nhiều năng lượng, không để tích lũy năng lượng thừa. Với người béo thì cần hạn chế đồ xào rán, các thức ăn chế biến sẵn vì đó là những thực phẩm nhiều chất béo, nhiều muối.
“Đồ ăn béo thường ngon miệng, kích thích ăn nhiều và làm tăng nguy cơ béo phì vì thế mọi người cấn hết sức lưu tâm”, BS Hưng khuyến cáo.
Ngoài ra, bác sĩ khuyên mọi người không nên ăn bữa tối quá muộn, có lối sống lành mạnh, cần tích cực hoạt động bằng cách đi bộ, chạy bộ, tập thể dục thể thao thích hợp với lứa tuổi.
